دکتر خلیل فارسی نژاد

نقش دارو های ضد هورمون مردانه در پیشگیری از عود مو های زائد بعد از لیزر درمانی؟
قبل از اختراع لیزر های پیشرفته در درمان مو های زاید معمولا پزشکان برای پیشگیری از بیشتر شدن مو ها ی صورت و یا بدن ( مناطق وابسته به هورمون ) و کم رنگ شدن و نازک شدن موها از داروهای ضد هورمون مردانه از قبیل اسپیرینولاکتون ، سیپروترون کامپوند و سیپروترون استات و ... استفاده می کردند و معمولا هم به علت دوز بالای دارو و طول مدت بالای درمان ( حداقل دوسال ) و گاها عوارض دارویی ( خصوصا در دوز بالا ) بیمار دارو ها را قطع می کرد و نهایتا درمان با مشکل و شکست همراه میشد.

بعد از اختراع لیزر و در مدت کم وحتی دراز مدت نتایج خوبی از درمان با لیزر حاصل می شد؛ ولی با گذشت زمان ( چند سال بعد از لیزر مو ) معلوم شد که حداقل در نیمی از مراجعین لازم است علاوه بر لیزر درمانی داروهای ضد هورمون مردانه نیز داده شود و درصورتی که این گروه از مراجعین تحت درمان با دارو ( همزمان با لیزرمو ) قرار نگیرند احتمال عود موهای زاید٬ یک تا چند سال بعد از لیزر وجود دارد.

به کدامیک از مراجعین مبتلا به مو های زائد علاوه بر لیزر باید دارو هم تجویز کرد ؟
١ ) کسانی که طی شش ماه اخیر مو های زایدشان در حال پیشرفت و توسعه است
٢)در کسانی که دچار کیست تخمدان؛ خصوصا تخمدان پلی کیستیک هستند ، حتی اگر علائم بالینی مثل اختلال پریود٬ چاقی٬ جوش وغیره هم نداشته باشند.

٣)کسانی که علاوه بر موهای زائد٬ دچار یکی دیگر از علائم اختلال هورمونی هم هستند مثل اختلال پریود ، ریزش مو در جلو یا فرق سر ( شبیه نوع ارثی ریزش مو ) ، اکنه یا جوش از نوع هورمونی ، و...
٤)کسانیکه در ازمایشات هورمونی انجام شده هورمون های تخمدان ( استروژن و پروزسترون و تستسترون ) یا فوق کلیه )DHEA-S , 17 OH PROGESTRON, CORTISOL ) ، یا هیپوفیز ( مثل پرولاکتین و FSH , LH , TSH. اختلال دارند و حتما باید برای تنظیم هورمون به همکار فوق تخصص غدد و گاها متخصص زنان مراجعه کنند .

آیا همه بیماران مبتلا به مو های زائد نیاز به دارو درمانی هم دارند و ایا دارو های ضد هورمونی عوارض هم دارد ؟
همانطور که توضیح داده شد همه مراجعین نیاز به دارو درمانی ندارند واین پزشک معالج است که با گرفتن شرح حال دقیق و انجام ازمایشات هورمونی تشخیص میدهد که چه کسی در حین انجام لیزر مو٬ یا چند ماه بعد از لیزر به دارو درمانی هم نیاز دارد یا خیر. معمولا نیاز به تجویز دوزههای بالای دارو نیست و در بسیاری از موارد با دوز متوسطی از دارو هم میتوان از انتشار و عود موهای زائد جلوگیری کرد به عنوان مثال در قدیم ( قبل از لیزر درمانی ) اسپیرینولاکتون با دوز 200 میلی گرم در روز تجویز میشد ولی بعد از لیزر درمانی ( یا همزمان با لیزر درمانی ) در عمل میتوان با دوز 50 تا 100 میلی گرم اسپیرینولاکتون از پیشرفت و عود موهای زائد جلوگیری کرد.

مورد بعد اینکه طی چند سال گذشته داروههای ضد هورمونی امن تر وبی عارضه تر هم تولید شده به عنوان مثال قرص فینستراید یا پروپشیا( دارویی بسیار کم عارضه) که برای ریزش سر ارثی تجویز میشود را میتوان برای مو های زائد هم استفاده کرد ، فقط نکته مهم ان اینست که فرد مصرف کننده باید مجرد باشد واگر متاهل است حتما باید از قرص جلوگیری هم استفاده کند تا یقین حاصل شود در زمانیکه پروپشیا را مصرف میکند باردار نشود ( مثل خیلی از داروههای دیگر که شخص نباید باردارشود)

آیا داروههای ضد هورمونی مثل موارد ذکر شده میتوانند باعث نازایی شوند ؟
طی حداقل ده سال گذشته تحقیقات متعدد و بسیاری در این مورد انجام شده وهنوز ثابت نشده که داروههای ذکر شده باعث نازایی شوند ، لذا ترس بسیاری از خانم ها در این مورد کاملا بی مورد است

در صورتیکه به هر دلیل بیمار نتواند ویا نخواهد دارومصرف کند چه کار باید کرد ؟
اگر بعد از اتمام جلسات لیزر مو ها عود نکرد که فبها ولی اگر بعد از مدتی شخص متوجه رویش مجدد موها شد بهتر است سریعا لیزر را تکرار کند چرا که اگر زود اقدام کند تعداد جلسات لیزر مو کمتر خواهد شد ، حتی در بعضی از موارد میتوان داروههای موضعی تجویز کرد ، داروههای که جدیدٱ ساخته شده و حاوی موادی هستند که بطور موضعی هورمون مردانه پوست را کم میکنند مثل کرم های حاوی افلورنیدین یا وانیکا vaniqa ده درصد و یا کرم های حاوی گیاه سا ئو- پالمتو saw palmetto که بطور موضعی هورمون مردانه ( تستوسترون ) را کم میکنند ( البته نه به اندازه داروههای خوراکی ) و چون بعد از لیزر حتی اگر عود ایجاد شود معمولا تعداد و تراکم مو های عود کرده کمتر هستند در این موارد شاید این نوع کرم های موضعی در بعضی از افراد موثر باشند. نتیجه اینکه پزشک معالج حتما باید دقت لازم را داشته باشد و بداند که در چه مواردی و چه هنگام باید درمان دارویی را( علاوه بر لیزر ) برای بیمار خود شروع کند وحتی در مواردی حتما لازم است بیمار به پزشک فوق تخصص غدد ارجاع داده شود.

چه مناطقی از بدن با لیزر قابل درمان هستند ؟
به دلیل تنوع دستگاه های لیزر تمام نواحی بدن قابل درمان می باشند. نواحی عمده عبارتند از:
صورت شامل پشت لبها چانه و گردن گونه ها دور ابرو - پیشانی گوش پستان وسط سینه شکم پشت زیر بغل ساعد بازو شانه ها ساق پا ران کشاله ران خط مایوو باسن.

هر جلسه درمان با لیزر چقدر طول می کشد ؟
مدت زمان درمان در هر جلسه به تراکم مو ها و مساحت منطقه مبتلا بستگی دارد. نواحی کوچک نظیر چانه یا پشت لب در عرض 10 دقیقه درمان می شوند؛ در حالیکه درمان نواحی وسیع تر نظیر ساق پا بیشتر به طول می انجامد.
تعداد جلسات درمان به ناحیه مورد نظر، تراکم موها و چرخه رشد مو بستگی دارد. چرخه رشد یک فولیکول مو از 3 مرحله آناژن (مرحله فعال) کاتاژن (مرحله کندی رشد) و تلوژن (مرحله استراحت فولیکول) تشکیل شده است .

اشعه لیزر در مرحله آناژن مو مؤثر است. عواملی نظیر سن، وزن، رژیم غذایی، وضعیت هورمونی و داروها روی چرخه رشد مو تاثیر می گذارند. مطالعات علمی نشان داده اند که در اغلب افراد 4 تا 8 جلسه درمان به فواصل 6 تا 12 هفته برای بدست آوردن نتیجه مطلوب لازم است . البته تعداد جلسات در هر فرد بسته به وضعیت خاص بدن وی ممکن است متغییر باشد.